Ο κύκλος του αζώτου είναι μια διαδικασία η οποία αποτελείται από τρία στάδια: τη δέσμευση του μοριακού αζώτου, τη νιτροποίηση και την απονιτροποίηση. Μέσω της διαδικασίας αυτής το άζωτο που παραλαμβάνεται από τους οργανισμούς καταφέρνει και επιστρέφει ξανά στον αέρα.

Το άζωτο του αέρα δεν αντιδρά εύκολα με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας. Στις υψηλές θερμοκρασίες όμως που αναπτύσσονται με τις αστραπές, ένα μικρό μέρος του μετατρέπεται σε οξείδια του αζώτου. Τα οξείδια αυτά εισέρχονται στο έδαφος είτε με τις βροχές, είτε με άλλα καιρικά φαινόμενα (π.χ. πάχνη), με τη μορφή αμμωνιακών αλάτων.

Οξείδια του αζώτου δημιουργούνται επίσης από τα καυσαέρια των βιομηχανιών και των αυτοκινήτων, από τους καυστήρες των καλοριφέρ και από τα φωτοτυπικά μηχανήματα. Τα οξείδια αυτά δεσμεύονται από το έδαφος με τη βοήθεια της βροχής ως αμμωνιακά άλατα.

Ένα μικρό μέρος του αζώτου του ατμόσφαιρας δεσμεύεται από τα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια. Αυτά βρίσκονται είτε στις ρίζες των ψυχανθών (π.χ. τριφύλλι, κουκιά, φακές κ.ά.) είτε στο έδαφος.

Αμμωνιακά άλατα δημιουργούνται στο έδαφος και από τα κόπρανα των ζώων καθώς επίσης και από τη σήψη των ζωικών και φυτικών οργανισμών με τη βοήθεια των αποικοδομητών.

Στη συνέχεια, διάφορα είδη βακτηρίων οξειδώνουν τα αμμωνιακά άλατα, αρχικά σε νιτρώδη και στη συνέχεια σε νιτρικά άλατα. Τα νιτρικά άλατα με τη βοήθεια των αποσυνθετικών βακτηρίων του αζώτου του εδάφους, επαναφέρουν μέρος του αζώτου στην ατμόσφαιρα, ενώ ένα σημαντικό μέρος τους προσλαμβάνεται από τις ρίζες των φυτών για την ανάπτυξή τους. Νιτρικά άλατα είναι δυνατό να εισέλθουν και απ' ευθείας στο έδαφος, είτε από τα λιπάσματα, που χρησιμοποιούνται για να βελτιώσουν τη γονιμότητα του εδάφους, είτε από τα αέρια των εκρήξεων των ηφαιστείων και τα καυσαέρια των βιομηχανιών, με τη βοήθεια των βροχών.